Grootste etnische groep eist zelfbestuur

De Baganda’s zweren trouw aan de Kabaka, de koning die vroeger de sterke man was, maar onder de huidige grondwet slechts symbolisch over het oude koninkrijk Buganda regeert. De Baganda’s vragen al sinds 1994 federo, maar voelen zich naar eigen zeggen genegeerd. Eind vorige maand zetten zij hun eisen kracht bij met een mars van het koninklijk paleis in Mengo naar het Internationale Conferentiecentrum van Kampala, waar de Grondwetsherzieningcommissie (CRC) zitting heeft. Het CRC werd opgericht in 2001 om suggesties van burgers te onderzoeken over een aanpassing van de grondwet van 1995.

De Baganda’s vertelden de aanwezigen dat de andere Ugandezen helemaal niet zo’n schrik moeten hebben van hun eisen. De Baganda’s hebben het gewoon over wat ze denken dat hun toebehoort. Ze hebben geen verborgen agenda, zoals sommigen zeggen, citeert de krant ‘The New Vision’ Apollo Makubuya, de vice-voorzitter van het Buganda-comité.

De andere Ugandese etnische groepen vrezen echter dat de 5,5 miljoen Baganda’s, die in 12 van de 56 districten in het land leven, de andere 18,5 miljoen Ugandezen zullen proberen te domineren. De eis om zelfbestuur van de Baganda’s is volgens de tegenstanders een verdoken eis om de macht te centraliseren in Baganda-handen. Hun sterke positie in Kampala zou hen daarbij een handje kunnen helpen, zegt een politiek analist.

Sommige Ugandese groepen er dan ook van overtuigd dat de Baganda’s hen uit de hoofdstad willen werken. Ze willen ons zwaar belasten en ons domineren. Wat met alle investeringen die we in Kampala hebben gedaan? Gaan ze ons die terugbetalen als ze ons hebben weggejaagd? vraagt Simon Otema, een handelaar van Noord-Ugandese origine. Otema verwijst naar een andere bezorgdheid: de Baganda’s zullen ervoor zorgen dat de federale staatskas in Kampala een onevenredig deel van alle belastingen zal opslorpen en zullen de overige regio’s in de kou laten staan. De Baganda’s dienden immers een voorstel in dat de federale schatkist toestaat 50 procent van alle belastingen te innen. En wie ‘federaal’ zegt, zegt ‘Baganda’s’.

Ik heb niets tegen het federo-systeem, maar ik denk dat het eigenlijk gebaseerd is op tribalisme, vat analist Charles Odoi de protesten tegen de Baganda’s samen. Ook Chapaa Karuhanga, leider van het Nationaal Democratische Front (NDF), een oppositiepartij, vindt dat de Baganda’s een grote fout maken. Zij vragen om federo voor Buganda (het oude koninkrijk). Ze moeten ook voor andere regio’s lobbyen

President Museveni houdt voorlopig de boot af. Na de enorme druk die de Baganda’s in januari uitoefenden, besliste Museveni’s National Resistance Movement (NRM) dat de eis voor federo een zaak is die niet zomaar kan worden weggewenst, maar voor eens en voor altijd moet behandeld worden. Maar eisen om federo gelden voor het hele land en mogen niet worden gemengd met de gevestigde gewoontes van culturele leiders, waarschuwt de partij.

Ofwono Opondo, hoofd Informatie van de NRM, merkt op dat de jongste eis om federo niet door alle Baganda’s wordt gedeeld. En de vraag om Kampala in het oude koninkrijk Buganda op te nemen, is onrealistisch. Kampala is een kosmopolitische stad, met diverse etnieën.