Iran maakt Syrische oppositie het hof

Iraanse diplomaten hebben op z’n minst al twee keer een bezoek gebracht aan leden van de Nationale Coördinerende Commissie (NCC), een groep in Damascus die tegen buitenlandse interventie is en met hervormingen de crisis op wil lossen. Maar ze hebben ook contact proberen te leggen met de Syrische Nationale Raad (SNR), de grootste oppositiegroep buiten Syrië. Dat zegt Randa Slim, een deskundige die verbonden is aan de New America Foundation en het Middle East Institute. Iran heeft dat volgens haar gedaan via Rachid al Ghannouchi, de islamitische leider in Tunesië. “Maar tot op heden heeft de SNR de toenaderingen afgeslagen.”

As van verzet

De opstand tegen Assad is een ernstige crisis voor Iran. Syrië is het enige Arabische land waar Iran warme banden mee onderhoudt, sinds de islamitische revolutie van 1979. Het is ook de schakel die Iran verbindt met zijn belangrijkste Arabische partner, de Hezbollah in Libanon. Net als Iran is de Hezbollah sjiitisch en een belangrijk lid van de zogenoemde “as van verzet”, die geweld tegen Israël steunt en tegenstander is van vredesonderhandelingen.

Ook Hamas, een soennitische beweging met het hoofdkwartier in Damascus, begint zich van Assad te distantiëren, omdat het niet gezien wil worden als een beweging die onderdrukking van medemoslims steunt. Zonder Hamas en Syrië bestaat het “verzetsfront” nog maar uit twee sjiitische spelers, waardoor er van het hele beeld van een panislamitische voorvechter van Arabische rechten niet veel overblijft.

Iran zet tegenover Syrië verschillende gezichten op. Het zoekt toenadering tot de oppositie en bekritiseert Assad soms, maar biedt het regime tegelijkertijd geld, wapens en kennis in het onderscheppen van telefoon- en internetverkeer. Volgens een Iraanse diplomaat, die anoniem wil blijven, moedigt Iran sjiitische pelgrims in Irak en Iran aan om een belangrijk heiligdom in Damascus te bezoeken, om zo Syrië te helpen nu alle westerse toeristen wegblijven.

Een mogelijk scenario in Syrië is dat Assad en zijn familie in ballingschap gaan, zodat het regime kan blijven bestaan. Maar zelfs dan zal er waarschijnlijk meer afstand tegenover Teheran worden genomen.

Geen band

De SNR is uitgesprokener. “Er zal geen speciale band met Iran” zijn als de SNR de macht krijgt, zei Burhan Ghalioun, de leider van de Raad in Parijs onlangs nog tegen de Wall Street Journal. Tegen CNN zei hij: “Ik hoop dat de Iraniërs zich beseffen dat het van belang is de relatie met Syriërs niet te schaden door steun te geven aan een regime dat door het volk wordt verworpen.” Hij voegde daaraan toe dat Syriërs, die de Hezbollah altijd steunden, “er verbaasd over zijn dat de Hezbollah hen geen wederdienst bewijst door ze te helpen in de strijd voor vrijheid.”

Volgens Murhaf Jouejati, een lid van de SNR in Washington, zal een opvolger van Assad “terugkeren tot naar de Arabische mainstream”. Die wil een betere relatie met Amerika en onderhandelingen met Israël. Jouejati beschuldigt Iran ervan “de NCC te steunen namens de Syrische regering”, ook al heeft de NCC geen steun van de demonstranten in Syrië.

Volgens veel deskundigen zijn de dagen van Assad geteld, maar is de kans groot dat Syrië het toneel wordt van een oorlog bij volmacht, een strijd tussen de belangen van Saoedi’s, Turken en Iraniërs die allemaal andere partijen en bewapende groepen in het land steunen.