Regering voert vaste wisselkoers en prijscontroles in

De Venezolaanse overheid heeft zich een voorlopig monopolie op de verkoop en aankoop van deviezen toegekend. De waarde van de nationale munt is vastgelegd op 1600 bolivar voor één dollar - een opwaardering met 15 procent in vergelijking de laatste koers die door de markt werd bepaald. Twee weken geleden schortte de regering alle wisselverrichtingen op om speculatie tegen de bolivar tegen te gaan. Voor één dollar werd toen al 1850 bolivar betaald. Toen Chávez in 1999 aan de macht kwam, bedroeg de koers één tegen 470.

Er komen prijscontroles voor belangrijke voedingsmiddelen als melkproducten, vlees, olie, eieren, suiker, graanproducten, aardappelen en sommige soorten vis. Ook de prijzen van geneesmiddelen en geneeskundige behandelingen, de tarieven voor stroom, drinkwater, gas en openbaar vervoer en de huurprijzen en kosten die met het onderwijs samenhangen, worden aan banden gelegd. De prijscontroles gelden verder ook nog voor grondstoffen voor de voedingsnijverheid en voor de farmaceutische sector.

De Venezolaanse staat heeft eerder al tussen 1984 en 1989 en tussen 1994 en 1997 de wisselkoersen zelf bepaald. Toen golden uiteenlopende koersen voor verschillende industriële sectoren. Ook toen werd die maatregel begeleid door directe en indirecte prijscontroles voor voedingswaren, geneesmiddelen, tarieven voor openbare diensten en interestvoeten.

President Hugo Chávez probeerde donderdag in een radio- en tv-toespraak de houders van Venezolaanse schuldpapieren in het buitenland gerust te stellen met de mededeling dat zij voorrang krijgen bij de toekenning van de schaarse deviezen. Maar de mensen achter de staatsgreep krijgen geen dollar, verklaarde Chávez - verwijzend naar de mislukte poging van een deel van de zakenwereld en sommige militairen om hem in april vorig jaar af te zetten. Chávez stelt ook de staking van de voorbije twee maanden gelijk met een poging om langs illegale weg de macht te grijpen.

Wie voortaan dollars wil aankopen of de opbrengsten van buitenlandse transacties in bolivar wil omzetten, moet langs bij de Commissie voor het Beheer van de Deviezen. Dat is een nieuw orgaan bij de Nationale Bank waarin economen zetelen die tot het Chávez-kamp worden gerekend. Wie de commissie omzeilt, kan volgens een wetsvoorstel dat de regering binnenkort aan het parlement voorlegt, op een gevangenisstraf rekenen. Daarmee wordt de zakenwereld in de tang genomen, oordeelt Carlos Fernández, de voorzitter van het ondernemersverband Fedecámaras en één van de stakingleiders. Wie krijgt nog deviezen, en wie blijft ervan verstoken? Zonder dollars kan niemand zaken doen in Venezuela - 60 procent van wat in het land verbruikt wordt, moet worden ingevoerd.

Maar volgens Domingo Maza, de directeur van de Nationale Bank, was de wisselcontrole onvermijdelijk omdat Venezuela door de lange staking in een financiële noodtoestand is afgegleden. In twee maanden tijd zag Venezuela zijn op 11 miljard dollar geschatte deviezenreserves met 30 procent verminderen. Ook in de zakenwereld zijn er voorstanders van de maatregel. De maatregel drong zich op gelet op de dramatische daling van de deviezenreserves, het faillissement van 2300 bedrijven als gevolg van de staking en de moeilijkheden waarin 25.000 andere bedrijven zich om diezelfde reden bevinden, zegt Miguel Pérez, de voorzitter van een verbond van kleine en middelgrote ondernemingen. Maar sommige economen waarschuwen dat Venezuela een aanzienlijke zwarte markt heeft gekregen, wat de effectiviteit van de wissel- en prijscontroles kan verminderen.

Mede als gevolg van de staking ziet het ernaar uit dat Venezuela dit jaar te maken zal krijgen met een recessie zonder voorgaande. De werkloosheid, die in oktober vorig jaar al 16,6 procent bedroeg, is de voorbije maanden nog fors gestegen.